Pastmarku gads: pasta 34/2024/ Briefmarkenjahr: Pasta 34/2024

 

Tā es servēju šodien pastu. Un jūs? Paskatīsimies pie Zuzannas.

So "serviere" ich heute Pasta. Und ihr? Schauen wir mal bei Susanne.

*******

Ēdiens, ko gribas nosaukt "Augusts šķīvī". Varēja būt ar pastu, bet es jau to "izmantoju" pastmarkai. Man pastas vietā - turku zirņi. Tie gan no ledusskapja. Bet kabacis, ķiploks, tomāti un baziliks no mana dārza.

Ak, vārdiem pasta un pastmarka ir viena sakne past-. Bet šie abi vārdi latviešu valodā ienākuši no svešām valodām. Un vārdu pasta un visas citus tā veidus mēs mācāmies lietot, jo izaugām ēdot tikai makaronus un vēl nūdeles. 

Die Speise, die ich "Der August im Teller" nennen will. Sie konnte auch mit Pasta sein, aber die habe ich schon für die Briefmarke "genutzt". Anstatt der Pasta habe ich die Kichererbsen verwendet. Die sind  ja aus dem Kühlschrank. Fetaki auch. Aber Zucchini, Knoblauch, Tomaten und Basilikum aus meinem Garten.

Ach, die Wörter auf Lettisch pasta und pastmarka haben beide eine Wurzel past-. Aber diese beiden Wörter sind in unserer Sprache aus den fremden Sprachen. Und das Wort Pasta und die vielen Arten von ihr lernen wir hier verwenden, weil ich nur mit Makkaroni und Nudeln aufgewachsen bin. In der Sowjetzeit gab es andere fast nicht.

*******

Mana šīs vasaras petūnija. Sarkanais tomēr ir lillīgāks.

Meine Petunie von diesem Sommer. Die rote Farbe ist doch mehr lila.

Man tomēr gribējās nofotografēt arī šo kāršu pupu,

Ich wollte doch auch diese Stangenbohne fotografieren,

kas kāpj debesīs.

die in den Himmel steigt.

Un jūs jau zināt, ko mums nozīmē pupa, kas kāpj debesīs. Zāle, bet no kultūraugiem īpaši pupa funkcionē kā cikliskas nomiršanas un atdzimšanas zīme. Pupa, pa kuru iniciācijas laikā nokļūst viņsaulē un uzkāpj debesīs, ticējumos, teikās vienlīdz saistās kā ar veļiem, tā dzimšanu un plašāk – nemirstību. Skaidrojums un tautasdziesma no mājaslapas e-pupa (re, arī šai mājaslapai dots šis nozīmīgais nosaukums), te var izlasīt arī pasaku par garo pupu.

Man bij' viena balta pupa

Kur es viņu iestādīšu?

Stādij’ rožu dārziņāi

Baltajāi smiltiņā.

Tā uzauga kupla, gara

Līdz pašāmi debesīm.

Es uzkāpu debesīs

Pa pupiņas zariņiem,

Es redzēju Dieva dēlus

Kumeliņus seglojot.

Kur tu jāji, Dieva dēls,

Kumeliņu apseglojis?

– Jāšu sievas lūkoties,

Saules meitas precībās. [LD 34046-0]

Die Letten wissen schon, was die Bohne bedeutet, die in den Himmel steigt. Darüber erzählt ein von Volkslieder, auch die Märchen, Sagen erzählen über die lange Bohne. Die Homepage e-pupa.lv ist ein elektronisches Wörterbuch. Ja, die Homepage trägt auch diesen Namen wegen ihren symbolischen Bedeutung.  Das Gras, von den Kulturpflanzen die Bohne funktioniert als zyklisches Zeichen vom Tod und Wiedergeburt. Die Bohne, durch die man während der Initiation ins Jenseits kommt und dann in den Himmel steigt,  ist in  Sagen mit Seelen der Verstorbenen, mit Geburt und in breiteren Bedeutung mit der Unsterblichkeit verbunden. Ihr könnt hier die Erklärung des Wortes pupa schauen oder andere Wörter.

*******

Tā, no pastas esmu nonākusi līdz nemirstībai. Bet viss jau šajā dzīvē ir saistīts.

So, von der Pasta bin ich bis zur Unsterblichkeit gekommen. Aber alles ist ja in diesem Leben verbunden.